Bij de eerste doorbraken van de N-VA onder Bart De Wever waren er zelfs ter linkerzijde stemmen die stelden dat op die manier Dewinter tenminste gestopt was. Wij waarschuwden en verwezen toen al naar het Franse voorbeeld waar hetzelfde gezegd werd van Sarkozy die een groot aantal kiezers van het Front National naar zich toe trok, maar ondertussen racisme enkel meer aanvaardbaar maakte en zelf faalde om de situatie van de meerderheid van de bevolking te verbeteren waardoor het FN nadien des te sterker kon terugkeren. Jammer genoeg zien we dit vandaag ook met de terugkeer van het Vlaams Belang, een terugkeer die beperkt is tot de peilingen. Op straat kan extreemrechts geen grotere steun mobiliseren.

De peiling van VTM toont een sterke groei van het Vlaams Belang dat met 13,9% de derde partij van Vlaanderen zou worden na N-VA dat fors verliest en SP.a. De regering verliest zijn meerderheid volgens deze peiling, alle coalitiepartners verliezen tegenover de verkiezingen van 2014. Langs Franstalige kant is de linkse PTB (PVDA) de grote winnaar met ondertussen 13,5% in de peiling waardoor het de derde partij zou worden.

Algemeen wordt aangenomen dat veel ontevreden N-VA-kiezers terugkeren naar het Vlaams Belang. Samen halen beide partijen in deze peiling net evenveel als bij de verkiezingen van 2014, alleen zijn de onderlinge verhoudingen sterk gewijzigd. Diegenen die dachten dat ‘aanvaardbaar rechts’ een antwoord zou bieden op extreemrechts worden van antwoord gediend. Het ‘pamperen’ van racisme door de N-VA – in een poging om het Vlaams Belang electoraal de baas te blijven – maakt racisme en extreemrechts aanvaardbaar.

Meer nog, het zorgt ervoor dat het Vlaams Belang zich probleemloos harder kan opstellen. Zoals Dewinter enkele maanden geleden in Humo zei: “Ik hoor politici voorstellen doen waar wij destijds voor veroordeeld zijn, dingen die verder gaan dan ons 70 puntenplan.” En nog: “De traditionele partijen rijden nu al met 120 per uur, en dan mogen wij toch een versnelling hoger schakelen en naar 150, 160 gaan?” De ranzigheid van de retoriek van het Vlaams Belang neemt opnieuw toe, met Filip Dewinter als natuurlijke uitdrukking daarvan in een nieuwe glansrol.

Er werd geprobeerd om dit te vertalen in straatacties met in de eerste helft van dit jaar een opmerkelijke toename van het aantal extreemrechtse betogingen. Na een Pegida-betoging in Antwerpen in januari volgden betogingen van Voorpost in Gent, Pegida in Zeebrugge, NSV in Leuven en terug Pegida in Antwerpen. Opmerkelijk daarbij was dat de eerste betoging de grootste was, nadien ging het bergaf qua opkomst. Waar Pegida in januari nog met 500 betoogde, was dit in april al afgenomen tot 350. Nochtans was er meteen na de aanslagen in Brussel fier aangekondigd dat deze laatste actie de grootste anti-islambetoging ooit in ons land moest worden. Ook als het in eigen naam actie voert, slaagt het Vlaams Belang er niet in om sterk te mobiliseren. Een actie aan de Moslim Expo in Antwerpen bracht slechts een 40-tal medestanders van Dewinter op de been. Bezoekers van de Expo zagen het protest eerder als een stuiptrekking waar ze graag een selfie mee namen dan als een reële bedreiging.

Op de actie van het Vlaams Belang aan de Moslim Expo was partijvoorzitter Van Grieken overigens een opmerkelijke afwezige. Het was Dewinter (met zijn momenteel onafscheidelijke schaduw Sam Van Rooy) die er de touwtjes stevig in handen hield. De vooruitgang in de peiling komt voor het Vlaams Belang wellicht als geroepen om ook nog enkele interne plooien glad te strijken.

Het gevaar van extreemrechts is reëel. Diegenen die extreemrechts afgeschreven hadden, lopen nu met de kop tegen de muur. Er is ruimte voor racistische vooroordelen waar het VB electoraal op inspeelt. Deze ruimte wordt vergroot door de racistische uitspraken van andere gevestigde politici. Dit leidt niet tot een grotere mobilisatiekracht en de steun is zeker niet stabiel. Om er een antwoord op te bieden, is er nood aan een offensieve linkerzijde die zegt waar het op staat en resoluut ingaat tegen het besparingsbeleid dat onze levensstandaard en toekomst bedreigt. Ongenoegen tegen het gevoerde beleid kan zich bij gebrek aan een voldoende sterk links alternatief op heel veel manieren uiten, ook op tegenstrijdige en contraproductieve wat de belangen van de meerderheid van de bevolking betreft.