Neonazi’s die geweld plegen tegen al wie anders is: vluchtelingen, andersdenkenden, … Het is een fenomeen dat opnieuw een zekere opmars kent. Zo nam het aantal gewelddaden in Duitsland en Frankrijk de afgelopen maanden toe. Ook bij ons is er een stijging van het aantal haatmisdrijven. Tot geweld tegen asielcentra zoals in Duitsland is het voorlopig nog niet gekomen. Aan ons om ervoor te zorgen dat dit zo blijft.

Het geweld tegen vluchtelingen kent immers ook bij ons aanhangers. Provocaties door neonazi’s in Calais konden zelfs op instemming van VB-kopstuk Dewinter rekenen. Maar sommigen willen nog verder gaan. De groepjes georganiseerde neonazi’s in ons land zijn klein en onderling verdeeld – de allianties, afsplitsingen en hergroeperingen doen soms aan soap-series op televisie denken. Maar ze hopen wel gebruik te kunnen maken van de vluchtelingencrisis om een groter gehoor te vinden. Terwijl neonazi’s zich graag als ‘antikapitalist’ voordoen, richten ze zich vooral tegen de slachtoffers van dat kapitalisme. Of tegen diegenen die het kapitalisme echt bestrijden natuurlijk.

Een van de meer opmerkelijke figuren in het neonazistische milieu in ons land is Chris Berteryan. Wij leerden hem in de jaren 1990 kennen toen hij een poging ondernam om het ter ziele gegane VMO (Vlaamse Militanten Orde, een organisatie die als privémilitie verboden werd) nieuw leven in te blazen onder de naam ‘Odal actiecomité’. De naam kwam van het café van waaruit voormalig VMO-aanvoerder Bert Eriksson zijn bende organiseerde. Er werd vol bewondering gekeken naar de gewelddadige acties van de VMO eind jaren 1970 en begin jaren 1980.

Het Odal Actiecomité van Berteryan probeerde daar aansluiting bij te vinden. Het maakte deel uit van een gewelddadige campagne in Brugge midden jaren 1990 toen een groepje neonazi’s alle linkse activisten de kop probeerden in te drukken. Het kwam tot raids op linkse militanten. Pas toen we met Blokbuster het voortouw namen voor een nationale campagne tegen fascistisch geweld om de situatie te keren, raakte extreemrechts in het defensief. Een kat in het nauw maakt rare sprongen, het was met de neonazi’s niet anders. Eén van hen pleegde een granaataanslag op zichzelf om Blokbuster te beschuldigen. “Niet slim, wel gevaarlijk”, was de titel van onze affiche met het gezicht van de dader van deze aanslag die meteen verspreid werd in zijn buurt. De nationale betoging tegen fascistisch geweld begin 1997 ging gepaard met een tegenbetoging waarop zowat alle neonazi’s uit het land aanwezig waren. Ze waren met een 60-tal. Het was meteen het hoogtepunt van Chris Berteryan en zijn Odal Actiecomité. In 1999 werd hij nog met alle 12 zijn medestanders opgepakt toen hij een actie hield tegen een antiracistische betoging in Antwerpen.

Nadien verdween Berteryan van de radar. Er bleek drugs verhandeld te worden onder zijn vrienden en hij was ook betrokken bij andere misdaden, onder meer een gewapende overval. Eind jaren 1990 verdween hij voor enkele jaren in de cel. Enkele van zijn medestanders waren betrokken bij pogingen om Blood&Honour in ons land op te zetten. Dit behoort ondertussen ook al tot het verleden. In 2013 dook Berteryan terug op. Hij richtte de ‘Autonome Nationalisten’ op met een filmvoorstelling over de VMO en hield een eerste betoging in Brugge met een 20-tal medestanders, waaronder verschillende Nederlanders en militanten van Nation. Voor een betoging op 20 april, de geboortedag van Hitler, kreeg de groep geen toelating.

In oktober 2014 kleefde Berteryan met een medestander stickers in Mechelen. Het ging om stickers met slogans als ‘Ons socialisme is nationaal’, een verwijzing naar het nationaal-socialisme van Hitler en co. Ze dronken zich eerst moed in vooraleer ze tot hun ‘heldendaad’ overgingen: het kleven van stickers op de Dossin-kazerne, een monument voor de slachtoffers van de naziterreur. Er werden overal in de buurt stickers geplakt, maar dus ook op de kazerne zelf. Beveiligingscamera’s registreerden alles en het bleek niet moeilijk om de daders te ontmaskeren. Een huiszoeking bij Beteryan leverde onder meer revisionistische literatuur (waarin de holocaust wordt ontkend) op.

Rob Verreycken (rechts) in gezelschap van neonazi Chris Berteryan en een vertegenwoordiger van het Griekse Gouden Dageraad.
Rob Verreycken (rechts) in gezelschap van neonazi’s Chris Berteryan en Constant Kusters.

Foto:Rob Verreycken (rechts) in gezelschap van neonazi’s Chris Berteryan en Constant Kusters.

Op dat ogenblik stond Berteryan op het punt om nieuwe vrienden te maken. In november hielden de Autonome Nationalisten een bijeenkomst met een spreker van Gouden Dageraad, een bijeenkomst die mee mogelijk was door de banden met Nation en de alliantie van neonazi’s in en rond het Europees Parlement waartoe Nation behoort. Een van de voortrekkers van die alliantie is Rob Verreycken, medewerker van NPD-verkozene Udo Voigt en een van de verantwoordelijken van Pegida Vlaanderen. Verreycken was op de meeting van de Autonome Nationalisten aanwezig en ging vrolijk op de foto met Berteryan en de Nederlandse neonazi Constant Kusters, met wie Berteryan ondertussen al geruime tijd samenwerkt. Nadien leken de banden met Nation bekoeld te zijn, het opzetten van een Waalse afdeling van de Autonome Nationalisten lijkt dit te bevestigen.

Begin maart is Berteryan veroordeeld voor het vandalisme van oktober 2014. Zijn gevulde strafblad zorgde ervoor dat hij een effectieve veroordeling opliep: zes maanden cel en een geldboete van 600 euro. Zijn voormalige medestander, ondertussen uit de Autonome Nationalisten gezet, kwam er met een straf met opschorting van af. De frustraties bij Berteryan en zijn Autonome Nationalisten liepen hoog op, ze namen onder meer het initiatief voor een ‘anti-antifa’ site en probeerden verschillende linkse discussiefora op internet te verstoren met weinig subtiele boodschappen die doorgaans niet verder kwamen dan slogans als ‘Heil Hitler’.

Groepjes als de Autonome Nationalisten mogen dan marginaal en wel erg klein zijn, ze kunnen gevaarlijk zijn. De omschrijving ‘Niet slim, wel gevaarlijk’ gaat ook voor hen op. Als ze ruimte krijgen om zich te organiseren, dan zal het niet lang duren vooraleer tot fysiek geweld wordt overgegaan. We mogen dit niet laten gebeuren. Momenteel proberen dergelijke groepen zich uit te bouwen via deelname aan betogingen van Pegida, Voorpost of NSV. Na de solidariteitsmarsen in Gent en Zeebrugge is er donderdag een actie in Leuven gepland. Deze solidariteitsmars tegen de haatmars van NSV is belangrijk om antiracisten te organiseren in het verzet tegen extreemrechts. Het volstaat niet om geen racist te zijn, antiracisten moeten zich organiseren en mobiliseren. Enkel zo kunnen we de activiteiten van criminele neonazi’s als Berteryan volledig stoppen!